Fikra Pevu:Kuchelewa kwa Uteuzi wa mwisho Ubunge Viti Maalumu, NEC yalaumiwa

 
Wakati Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania linaanza vikao vyake mjini Dodoma tangu 26 Januari 2016, bado Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) haijamalizia uteuzi wa viporo vitatu vya ubunge wa viti maalum kutokana na kutokamilika kwa kiporo cha uchaguzi wa ubunge katika jimbo la Kijitoupele, kwenye mkoa wa Mjini Magharibi huko Zanzibar.
Kwa mujibu wa maamuzi ya NEC kupitia vikao vyake vilivyofanyika kati ya tarehe 14 na 15 Januari mwaka huu, uteuzi wa wabunge hao watatu sasa utafanyika baada ya kukamilika kwa kiporo hicho cha uchaguzi wa ubunge katika jimbo la Kijitoupele. NEC haikutaja tarehe kamili ya uchaguzi katika jimbo hili.
Hata hivyo, baadhi ya wadadisi wa mambo ya kisiasa hapa nchini, wamekosoa uamuzi huo wa NEC kwa kuwa kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Kijitoupele hakiwezi kubadilisha takwimu za matokeo ya uchaguzi viporo kama zinavyosimama leo.
Jimbo la Kijitoupele ni miongoni mwa majimbo nane ya uchaguzi ambayo hayakufanya uchaguzi tarehe 25 Oktoba 2015 kwa sababu mbalimbali. Kwa mujibu wa takwimu rasmi za NEC, jimbo hili linao wapiga kura 18,016 pekee.
Majimbo mengine saba, yakiwa katika mtiririko wake wa kialfabeti ni: Arusha Mjini (Arusha), Handeni Mjini(Tanga), Ludewa (Njombe), Lulindi (Mtwara), Lushoto (Tanga), Masasi Mjini (Mtwara), na Ulanga Mashariki (Morogoro). Tayari majimbo haya saba yamemalizia viporo vya uchaguzi.
Mwanasiasa mmoja, ambaye hakupenda jina lake litajwe, ameiambia FikraPevu kwamba kulingana na matokeo ya chaguzi ndogo ambazo zimekamilika mpaka sasa, CCM wana viti viwili, CHADEMA kiti kimoja, na vyama vingine havina kitu.
Kwa mujibu wa matangazo ya NEC kupitia wasimamizi wa uchaguzi wa majimbo, matokeo ya ubunge katika majimbo haya saba yanaonyesha kuwa kura zimegawanyika kivyama kama ifuatavyo:
Kati ya jumla ya kura halali 262,465 zilizopigwa, CCM wamepata kura 150,072 sawa na asilimia 57.18, CHADEMA kura  92,958 sawa na asilimia 35.42, na vyama vingine kura 21,143 sawa na asilimia 8.06.
Kwakuwa kuna viti vitatu ambavyo ni viporo, hii maana yake ni kwamba CCM wanastahili viti 1.72, Chadema viti 1.06, na vyama vingine viti 0.24.
Tukikaribisha takwimu hizi kwa namba nzima iliyokaribu, tunaona kwamba hatimaye CCM watapata viti viwili, CHADEMA kiti kimoja, na vyama vingine viti sifuri.
Hivyo, ni kweli kwamba mgawanyo huu wa nafasi tatu za viti maalum ambavyo ni viporo hauwezi kubadilishwa na uchaguzi kiporo wa Kijitoupele Zanzibar kwa sababu iliyo wazi.
Kwa mujibu wa takwimu zililizo katika tovuti ya NEC, katika mwaka 2015, Jimbo la Kijitoupele, lilikuwa na wapiga kura 18,016 tu.
Hata kama wapiga kura hawa wakijitokeza wote katika uchaguzi unaosubiriwa, halafu idadi hii ikaongezwa kwenye kura za sasa za CCM, au kura za sasa za CHADEMA, au au kura za sasa za chama kingine chochote cha siasa, hakutakuwa na mabadiliko yoyote katika mgawanyo wa nafasi hizi.
Kwa sababu hii, wadau wa siasa wanasema kuwa, NEC ingekuwa imetenda haki zaidi kwa taifa kama ingewatangaza sasa hivi wabunge viporo kupitia utaratibu wa viti maalum, ili waungane na wenzao Dodoma kuanzia tarehe 26 Januari 2016.
Kama kura zilizotokana na chaguzi viporo mpaka sasa zitafanyiwa mchanganuo kimajimbo kwa kuzingatia vyama na wagombea wake walioshiriki uchaguzi, mgawanyo ni kama ifuatavyo:
Kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Arusha Mjini matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Godbless Lema (CHADEMA) kura 68, 848, Philemon Mollel (CCM) kura 35,907, Voi Mollel (ACT-Wazalendo) kura 342, Zuberi Mwinyi (CUF) kura 106, na Mkama Jralya (NRA) kura 43.
Kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Handeni Mjini matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Omari Kigoda (CCM) kura 10,315, Shundi Aidan (CUF) kura 2,419, Daud Lusewa (CHADEMA) kura 648, Doyo Hassani (ADC) kura 184, Bakari Makame (TLP) kura 19, na Bakari Mhina (AFP) kura 06.
Kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Lulindi matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Jerome Bwanausi CCM kura 17,715, Modesta Makaidi (NLD) kura 1,638, Amina Mshamu (CUF) kura 714, na Francis Ngaweje (ACT) kura 213.
Kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Lushoto matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Shaaban Shekilindi (CCM) kura 19,775, Dickson Shekivuli (Chadema) kura 4,402, Majabu Kusaga (ACT-Wazalendo) kura 350, Salimu Kaoneka (CUF) kura 350.
Kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Masasi Mjini matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Rashid Chuachua (CCM) kura 16,597, Ismail Makombe (CUF) kura 14,019, Swaleh Ahmad (Chadema) kura 512, Omary Timothy (ACT-Wazalendo) kura 347, na Angelus Thomas (NLD) kura 70.
Kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Ulanga Mashariki matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Goodluck Mlinga (CCM) kura 25,902, Pankras Ligongoli (Chadema) kura 10592, na Issaya Maputa (ACT-Wazalendo) kura 626.
Na kutokana na kiporo cha uchaguzi katika jimbo la Ludewa matokeo yalikuwa kama ifuatavyo: Ngalawa Deogratias  (CCM) kura 23,861 na Msambichaka Mkinga (Chadema) kura 7,956.
Kwa mujibu wa NEC, kanuni inayotumika kukokotoa idadi wa wabunge wa viti maalum inaonyesha kwamba, mwaka huu kuna jumla ya viti maalum 113. Viti hivi ni sawa na asilimia 40 ya wabunge wote 281wanaopaswa kuwemo  katika Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania mwaka huu.
Mpaka sasa, wabunge wa Viti Maalum 110 wamekwishatangazwa na NEC. Kati ya hawa wabunge 110, CCM walipata viti 64
 CHADEMA viti 36, na CUF viti 10. Vyama vingine havikupata chochote kwa kuwa havikutimiza asilimia tano ya kura zote za ubunge wa kuchaguliwa kama inavyotakiwa na ibara ya 78 (1) ya Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, 1977.